“Nēdırlands”: Dı nīwı Nēdırlandsı sxrɛvwɛzı

Nēdırlands is ın altırnatīvı sxrɛvwɛzı vōr dı Nēdırlandsı tāl. Hıt probērt af tı stapın van dı Germānsı ortografī en zı tı vırvaŋın dōr ın mēr fonētisı speliŋ.

• Dūlın
• Alfabet
• Tutsınbord
• Analīzı
• Letırtipı
• → Wōrdınsxat
• → Werkwōrdın
• → Opbāw

Dūlın

• (Relatīv) ēnvawdıg in tı gēvın met bıstāndı tūls (bv., kompōwz kīȷ) en rēdılık gımakılık lēsbār dōr lēkın, zōdat ır ın gımēnsxap van iniciēlı praktisı gıbrqkırs kan ontstān. Dit vırɛst gıbrqk van hıt Latɛnsı alfabet en gıbrqk van rēdılık tipisı diaktritisı tēkıns.
• Mēr fonētis: Ēn letır stāt vōr ēn gılqd:
  • Ir wordın tēkıns gıintrodysērd vōr dı gılqdın dī in hıt awdı Nēdırlands met twē letırs gısxrēvın mutın wordın: eu → ø, ui → q, ei/ij → ɛ, oe → u, ch → x, ng → ŋ, sh/sj → š, ets. Īdım vōr laŋı versīs van kliŋkırs: aa → ā, ee → ē, ie → ī, oo → ō, uu → ȳ.
  • Weg met speliŋ nār orižinı: Fransı, Eŋılsı, Latɛnsı, ets wōrdın wordın gıwōn fonētis gısxrēvın: kafē, kompȷūtır, ksilofōn, ortografī, ets.
  • Ōk ōvırblɛvsılın qt hıt Dqts of awd-Nēdırlands wordın vırwɛdırd: NL:logisch → lōgis.
  • Dı rārı sxrɛvwɛzı van hıt wōrdȷı “een” wordt gıwōn “ın” of – als hıt als hıt gıtal 1 qtgısprōkın wordt – “ēn”.
  • Ir wordt ın vırsxil gımākt tysın dı laŋı en dı kortı versī van dı NL:oe: u vs. ū.
• Nīt ōvırdrēvın fonētis:
  • Dı wōrddēlın mutın zō wɛnıg mōgılık andırs wordın eŋkıl omdat hıt wōrd afgılɛd wordt. D.i., hıt ɛndı van ın wōrd wordt met ın stemhebındı mēdıkliŋkır gısxrēvın als dēzı in andırı vormın zixtbār zaw wordın, bv., web → web, woord → wōrd, wees → wēz, schrijf → sxrɛv, oog → ōg. Dit gıbørt in hıt awdı Nēdırlands nīt bɛ “v” en “z”: Dēzı wordın dār altɛd als “f” resp. “s” gısxrēvın op hıt ɛndı van ın wōrd.
  • Īdım vōr sāmınsteliŋın: Dı dēlın wordın gıwōn ān elkār gıplakt (met ēvıntyēlı tysınletırs) en mērdırı gılɛkı letırs axtır elkār wordın nīt sāmıngısmoltın ofzō (bv. brukkawsen, miniinsekt, mēētır).
  • Werkwōrdın wordın vırvūgd zōals in hıt standārd-Nēdırlands (inkl. dı dētē-rēgıls dys): İk lōp (lōpın), ȷɛ lōpt, ik word (wordın), ȷɛ wordt, ik ben vırhqzd (vırhqzın), ik ben gıstopt (stopın), ik heb gıtest, ik testtı. Zī werkwōrdın. Īdım vōr konstryksīs zōals grōttı (NL:grootte), brēdtı (NL:breedte), ets.
  • Āngızīn dı ɛtsprāk van dı kortı versīs van dı letırs “ē” en “ɛ” tı vırsxilınd zɛn in dı vırsxilındı dialektın, wordın ır gēn apartı letırs gıbrqkt vōr dēzı gılqdın: İn bɛdı gıvalın wordt ın “e” gıbrqkt.
• Hawdt rēkıniŋ met dı vırschilın tysın Nēdırlands qt Belgiı en Nēdırlands qt Nēdırland, op ın manīr zodat dı mēstı wōrdın tox hıtzelvdı gısxrēvın wordın in bɛdı variantın.
• Rēdılık efisient sxrɛvbār en lēsbār, zōwel kwa leŋtı als kwa “kompleksitɛt”.

Alfabet

• Letırs dī dızelvdı qtsprāk hebın in hıt awdı en hıt nīwı Nēdırlands, zɛn in hıt grūn gımarkērd.
• Letırs dī ın bɛdı sxrɛvwɛzın bıstān, mār in hıt nīwı Nēdırlands ın andırı qtsprāk hebın, zɛn in hıt oranȷı gımarkērd.
• Letırs dī nīt bıstān in hıt awdı Nēdırlands, mār wel gıbrqkt wordın vōr hıt sxrɛvın van normālı Nēdırlandsı wōrdın (dys nīt eŋkıl vōr hıt sxrɛvın van lēnwōrdın-met-bıhawd-van-vrēmdı-qtsprāk of vōr hıt transliterērın van andırı tālen), zɛn in hıt pārs gımarkērd.
• Letırs dī eŋkıl gıbrqkt wordın vōr lēnwōrdın of vōr hıt transliterērın van andırı tālın, zɛn in hıt rōd gımarkērd.

Tutsınbord

Vōrgısteldı leȷawt

Ir is ın spesiālı mōdys om andırı tālın (inkl. hıt awdı Nēdırlands) in tı gēvın, wārbɛ dı ēnıgı vırsxilın ligın in dı tutsın dī tı mākın hebın met de letırs i/İ/ı/I/ȷ/J/j. TODO

Dūlın

• Zōwel hıt nīwı als hıt awdı Nēdırlands in kynın gēvın op ın rēdılık efisientı manīr.
• Irvōr zorgın dat diŋın dī tipis op ın tipogrāfis inkorektı of lēlıkı manīr ingıgēvın wordın (bv. ānhāliŋstēkıns, speciālı simbōlın zōals °, §, →, ←, —, ­–, ², ³, ets) gımakılıkır korekt/mōȷ ingıgēvın kynın wordın.
• Zō vēl mōgılık tālın dī m.b.v. hıt Latɛnsı alfabet gısxrēvın wordın, rēdılık gımakılık in kynın gēvın (bv. ondırstøniŋ vōr FR:çéèêàû, DE:äöüß, ES:ñ, LV:ķģļņč, LT:ėąęįų, PL:ćł, CS:íěřňů, NO:åæø, SH:đ, RO:ășț, TR:ğşı, ets).

Opmerkiŋın

• Dı simbōlın ān dı rextırkant van elkı tuts wordın ā.d.h.v. dı AltGr-tuts (dī zōwel als dōdı- als als šift-tuts gıbrqkt kan wordın) ingıgēvın, al dan nīt in kombinācī met dı šift-tuts.

Semantisı lastıghēdın

Konseptın

• Hıt is mı nīt altɛd dqdılık of kliŋkırs in wōrdın van Latɛnsı of Grīksı orižinı laŋ of kort gısxrēvın mutın wordın: Bv. tipografī of tipōgrafī? İndīn dı køzı nīt dqdılık is, is hıt misxīn best om dı kortı versī vōrkør tı gēvın om dı wōrdın kortır tı hawdın en optis īts mēr tı lātın lɛkın op dēzı in hıt awdı Nēdırlands?
• Ir is gēn manīr om dı Belgisı en Nēdırlandsı qtsprākın van dı vırklɛnvorm NL:tj (NĒ:tš in Belgiı mār NĒ:tȷ in (somıgı dēlın van?) Nēdırland) op ın gımēnsxapılıkı manīr tı sxrɛvın. Nīt zēkır of dit bılaŋrɛk gınug is om tı fiksen.

Zī wōrdınsxat vōr ın lɛst van wōrdın wārvan dı speliŋ nog tır diskȳsī stāt (dat zɛn dīgēnın dī in hıt oraŋȷı gımarkērd zɛn).

Analīzı: Vırgılɛkiŋ van dı leŋtı en kompleksitɛt van zinın

Awdı Nēdırlands

Nederlands is een alternatieve schrijfwijze voor de Nederlandse taal. Het probeert af te stappen van de Germaanse orthografie en ze te vervangen door een meer fonetische spelling. Letters die dezelfde uitspraak hebben in het oude en het nieuwe Nederlands, zijn in het groen gemarkeerd. Letters die in beide schrijfwijzen bestaan, maar in het nieuwe Nederlands een andere uitspraak hebben, zijn in het oranje gemarkeerd. Letters die niet bestaan in het oude Nederlands, maar wel gebruikt worden voor het schrijven van normale Nederlandse woorden (dus niet enkel voor het schrijven van leenwoorden-met-behoud-van-vreemde-uitspraak of voor het translitereren van andere talen), zijn in het paars gemarkeerd. Letters die enkel gebruikt worden voor leenwoorden of voor het translitereren van andere talen, zijn in het rood gemarkeerd. Gerst is een graansoort. Ze stamt af van de wilde gerst, die nog steeds in het Midden-Oosten voorkomt. Beide soorten zijn diploïd. Gerst behoort net als overige granen tarwe, haver, rogge, gierst en rijst tot de grassenfamilie. Ontkiemende gerst (mout) is een belangrijke grondstof voor bier en whisky. In 1791 publiceerde Luigi Galvani zijn ontdekking van dierlijke elektriciteit, waaruit bleek dat zenuwcellen elektriciteit gebruiken om signalen door te geven aan onze spieren. De revalidatie begint daarom met een uitgebreid onderzoek door de revalidatiearts naar de stoornis en de gevolgen voor het functioneren van de patiënt. Een systeemongeval is een ongeval dat ontstaat in een complex systeem met sterke koppeling door een onverwachte interactie van meervoudige storingen die zich niet afspelen volgens een directe operationele volgorde. Er wordt al tientallen jaren onderzoek gedaan naar kernfusie, vooral omdat de hierbij gebruikte grondstoffen (zware waterstof, of deuterium) in nagenoeg onbeperkte hoeveelheden uit zeewater kunnen worden gewonnen.

Nīwı Nēdırlands

Nēdırlands is ın altırnatīvı sxrɛvwɛzı vōr dı Nēdırlandsı tāl. Hıt probērt af tı stapın van dı Germānsı ortografī en zı tı vırvaŋın dōr ın mēr fonētisı speliŋ. Letırs dī dızelvdı qtsprāk hebın in hıt awdı en hıt nīwı Nēdırlands, zɛn in hıt grūn gımarkērd. Letırs dī ın bɛdı sxrɛvwɛzın bıstān, mār in hıt nīwı Nēdırlands ın andırı qtsprāk hebın, zɛn in hıt oranȷı gımarkērd. Letırs dī nīt bıstān in hıt awdı Nēdırlands, mār wel gıbrqkt wordın vōr hıt sxrɛvın van normālı Nēdırlandsı wōrdın (dys nīt eŋkıl vōr hıt sxrɛvın van lēnwōrdın-met-bıhawd-van-vrēmdı-qtsprāk of vōr hıt transliterērın van andırı tālen), zɛn in hıt pārs gımarkērd. Letırs dī eŋkıl gıbrqkt wordın vōr lēnwōrdın of vōr hıt transliterērın van andırı tālın, zɛn in hıt rōd gımarkērd. Gerst is ın grānsōrt. Zı stamt af van dı wildı gerst, dī nog stēts in hıt Midın-Ōstın vōrkomt. Bɛdı sōrtın zɛn diploīd. Gerst bıhōrt net als ōvırıgı grānın tarwı, hāvır, rogı, gīrst en rɛst tot dı grasınfamilī. Ontkīmındı gerst (mawt) is ın bılaŋrɛkı grondstof vōr bīr en wiski. İn 1791 pyblisērdı Luwidži Galvāni zɛn ontdekiŋ van dīrlıkı elektricitɛt, wārqt blēk dat zēnuwselın elektricitɛt gıbrqkın om sinȷālın dōr tı gēvın ān onzı spīrın. Dı revalidācī bıgint dārom met ın qtgıbrɛd ondırzūk dōr dı revalidācīarts nār dı stōrnis en dı gıvolgın vōr hıt fynkcionērın van dı pacient. In sistēmongıval is ın ongıval dat ontstāt in ın kompleks sistēm met sterkı kopıliŋ dōr ın onvırwaxtı intıraksī van mērvawdıgı stōriŋın dī zix nīt afspēlın volgıns ın direktı opıracionēlı volgordı. Ir wordt al tīntalın ȷārın ondırzūk gıdān nār kernfȳzī, vōral omdat dı hīrbɛ gıbrqktı grondstofın (zwārı wātırstof, of døtēriym) in nāgınug onbıperktı hūvēlhēdın qt zēwātır kynın wordın gıwonın.

Nīwı Nēdırlands (DİAK)

(Dit is ın sxrɛvwɛzı dī rēkıniŋ probērt tı hawdın met dı ekstra bınōdıgdı diakritisı tēkıns, dōr zı tı vırwɛdırın en tı vırvaŋın dōr ın “ı” axtır dı korespondērındı letır. İndīn ır in hıt nīwı Nēdırlands mindır diakritisı tēkıns nōdıg zɛn (e.ǧ., ȷ vs. j), wordt dār gēn rēkıniŋ mē gıhawdın, wat hōpılık ongıvēr kompensērt vōr hıt fɛt dat dı “ŋ” ın gılɛkı kompleksitɛt als dı gıwōnı “n” gıgēvın wordt.)

Neıdırlands is ın altırnatııvı sxrɛvwɛzı vōr dı Neıdırlandsı taıl. Hıt probeırt af tı stapın van dı Germaınsı ortografıı en zı tı vırvaŋın doır ın meır foneıtisı speliŋ. Letırs dıı dızelvdı qtsprāk hebın in hıt awdı en hıt nııwı Neıdırlands, zɛn in hıt gruın gımarkērd. Letırs dıı ın bɛdı sxrɛvwɛzın bıstaın, maır in hıt nııwı Neıdırlands ın andırı qtspraık hebın, zɛn in hıt oranȷı gımarkeırd. Letırs dıı nııt bıstaın in hıt awdı Neıdırlands, maır wel gıbrqkt wordın voır hıt sxrɛvın van normaılı Neıdırlandsı woırdın (dys nııt eŋkıl voır hıt sxrɛvın van leınwoırdın-met-bıhawd-van-vreımdı-qtspraık of voır hıt translitereırın van andırı taılen), zɛn in hıt paırs gımarkeırd. Letırs dıı eŋkıl gıbrqkt wordın voır leınwoırdın of voır hıt translitereırın van andırı taılın, zɛn in hıt roıd gımarkeırd. Gerst is ın graınsoırt. Zı stamt af van dı wildı gerst, dıı nog steıts in hıt Midın-Oıstın voırkomt. Bɛdı soırtın zɛn diploııd. Gerst bıhoırt net als oıvırıgı graının tarwı, haıvır, rogı, gıırst en rɛst tot dı grasınfamilıı. Ontkıımındı gerst (mawt) is ın bılaŋrɛkı grondstof voır bıır en wiski. Iın 1791 pybliseırdı Luwidzıi Galvaıni zɛn ontdekiŋ van dıırlıkı elektricitɛt, waırqt bleık dat zeınuwselın elektricitɛt gıbrqkın om sinȷaılın doır tı geıvın aın onzı spıırın. Dı revalidaıcıı bıgint daırom met ın qtgıbrɛd ondırzuık doır dı revalidaıcııarts naır dı stoırnis en dı gıvolgın voır hıt fynkcioneırın van dı pacient. In sisteımongıval is ın ongıval dat ontstaıt in ın kompleks sisteım met sterkı kopıliŋ doır ın onvırwaxtı intıraksī van meırvawdıgı stoıriŋın dıı zix nııt afspeılın volgıns ın direktı opıracioneılı volgordı. Ir wordt al tııntalın ȷaırın ondırzuık gıdaın naır kernfyızıı, voıral omdat dı hıırbɛ gıbrqktı grondstofın (zwaırı waıtırstof, of døteıriym) in naıgınug onbıperktı huıveılheıdın qt zeıwaıtır kynın wordın gıwonın.

Rezyltāt

Letırtipı

TODO